Ngâm gỗ dưới nước có tác dụng gì?
Ngày xưa, tui thường thấy xưởng mộc gần làng ngâm gỗ trong chiếc ao lớn trước sân nhà. Lâu lâu tui lại thấy người ta vớt lên cho ráo nước rồi mang đi phơi khô. Hỏi ra mới biết đó là phương pháp truyền thống để xử lý gỗ trước khi tiến hành công đoạn cắt xẻ, gia công đã được cha ông ta truyền lại qua nhiều thế hệ.
Phương pháp ngâm gỗ trong nước (tên tiếng Anh: Water seasoning of timber)
Đầu tiên, việc ngâm gỗ giúp cho nước thẩm thấu đều vào trong, cân bằng độ ẩm bên trong và ngoài cây gỗ. Sau khi ngâm, gỗ được vớt ra và phơi khô từ từ, việc phơi gỗ sẽ được thực hiện trong nhà kho thoáng mát hoặc dưới bóng râm được che phủ nhẹ bằng vải bạt, lưới che để giảm nguy cơ gỗ nứt nẻ, co ngót, cong vênh khi có sự thay đổi nhiệt độ đột ngột. Các cây gỗ được xếp chồng đúng cách để không khí lưu thông tự nhiên, người ta sẽ kiểm tra và điều chỉnh vị trí để đảm bảo tất cả các phần khô đồng đều. Gỗ sau khi khô lại sẽ trở nên cứng và bền hơn, đồng thời ít bị nứt, dễ chạm khắc, cắt gọt và bào mịn, giúp tạo ra các sản phẩm gỗ chất lượng cao.
Tiếp đó, ngâm trong nước một thời gian giúp loại bỏ nhựa và tạp chất tự nhiên của gỗ, giết chết mối mọt, nấm mốc; đồng thời sẽ làm giảm đi lượng đường và tinh bột bên trong, một trong những nguyên nhân chính hấp dẫn mối mọt và côn trùng tấn công. Từ đó giúp cho gỗ được “sạch” và gia tăng tuổi thọ tự nhiên.
Ngoài ra, việc ngâm nước giúp cho màu sắc của gỗ trở nên đồng nhất hơn, tăng tính thẩm mỹ và giá trị của sản phẩm sau khi hoàn thiện.
Chất lượng gỗ sau khi ngâm nước
Ngâm gỗ trong bao lâu?
Thời gian ngâm nước phụ thuộc vào loại gỗ, mục đích và các điều kiện cụ thể, thường rơi vào khoảng 6 tháng đến 1 năm để đạt hiệu quả loại bỏ nhựa, tạp chất ra bên ngoài, gia tăng độ bền và khả năng chống côn trùng và nấm xâm hại.
Việc loại bỏ vỏ trước khi ngâm giúp cho nước được thẩm thấu tốt hơn, tránh côn trùng và nấm mốc ẩn náu. Tuy nhiên cũng có những trường hợp để lại vỏ tùy thuộc vào mục đích, ví dụ như: bảo vệ gỗ khi vận chuyển, lưu trữ…
Ngày nay có nhiều công nghệ sấy khô, ngâm hóa chất hay phương pháp xử lý nhiệt cho gỗ tự nhiên để tiết kiệm thời gian, chi phí và có thể xử lý số lượng lớn, nhưng giải pháp ngâm nước vẫn được sử dụng ở một số nơi cho những ngành nghề truyền thống như thủ công mỹ nghệ hay đóng tàu gỗ…
Lưu ý
Thực hiện ở nơi có vị trí, địa hình thông thoáng.
Nước sau khi xử lý gỗ phải được xử lý trước khi đổ ra môi trường.
Gỗ tự nhiên là loại vật liệu rất dễ bị mối mọt, cong vênh, nhất là trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, mưa nhiều như ở nước ta. Chính vì vậy, công đoạn xử lý gỗ trước khi gia công và bảo vệ bề mặt sau khi hoàn thiện luôn cực kỳ quan trọng và cần thiết để có được những sản phẩm gỗ mang đến chất lượng, vẻ đẹp và trải nghiệm tốt nhất trong quá trình sử dụng.